Ustav kapitali nima va u nima uchun kerak?
Ustav kapitali har qanday mas’uliyati cheklangan jamiyat (MCHJ)ning poydevoridir. 2025-yilda O‘zbekistonda uni shakllantirish qoidalari o‘zgardi va ushbu maqola sizga yangiliklarda yo‘l ko‘rsatadi. Biz ustav kapitali nima ekanligi, qanday minimal miqdorlar talab qilinishi, aktivlarni qanday to‘g‘ri kiritish va xatolardan qanday qochish kerakligi haqida so‘z yuritamiz.
Azma Finance kompaniyasi O‘zbekistonda biznesni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, jumladan, ustav kapitali, buxgalteriya hisobi va soliqlar bo‘yicha yordam ko‘rsatishni taklif etadi. Xizmatlarimiz haqida batafsil ma’lumot olish.
Ustav kapitalining asosiy vazifalari
Ustav kapitali quyidagi vazifalarni bajaradi:
- Kreditorlarni himoya qilish – majburiyatlarni qoplash uchun mablag‘lar mavjudligini ko‘rsatadi.
- Biznesni boshlash – kompaniyaning dastlabki faoliyatini moliyaviy jihatdan ta’minlaydi.
- Ulushlarni taqsimlash – har bir ta’sischining ishtirokini belgilaydi.
O‘zbekistonda ustav kapitalining minimal miqdori bazaviy hisoblash miqdoriga (BHM) bog‘langan. 2024-yil 1-oktyabr holatiga ko‘ra 1 BHM = 375 000 so‘m, ammo bu qiymat o‘zgarishi mumkin, shuning uchun dolzarb ma’lumotlarni tekshirib turing.
2025-yilda qanday o‘zgarishlar yuz berdi?
2025-yilda kichik biznes uchun shart-sharoitlarni soddalashtirish va asosiy tarmoqlarni mustahkamlash maqsadida O‘zbekiston qonunchiligi yangilandi. Asosiy o‘zgarishlar:
- Ayrim tarmoqlar uchun talablarning oshirilishi – banklar: 500 mlrd so‘m, tovar birjalari: 200 mlrd so‘m.
- Mulkni baholash qoidalarining kuchaytirilishi – 3,75 mlrd so‘mdan qimmatroq aktivlar uchun mustaqil ekspertiza zarur.
- Qoidalarning tabaqalanishi – turizm, banklar va oddiy MCHJlar uchun turli talablar joriy etildi.
Minimal ustav kapitali: qancha kiritish kerak?
Aksariyat MCHJlar uchun ustav kapitalining minimal miqdori belgilanmagan – ta’sischilar uni o‘zlari belgilaydi. Biroq, ba’zi tarmoqlar uchun 2025-yil uchun aniq talablar mavjud:
- Turizm biznesi:
- Mehmonxonalar: 10 × BHM = 3 750 000 so‘m.
- Ichki turizm turoperatorlari: 50 × BHM = 18 750 000 so‘m.
- Banklar: 500 mlrd so‘m.
- Tovar birjalari: 200 mlrd so‘m (2025-yil iyulidan boshlab).
BHMning dolzarb qiymatlarini hisobga olgan holda aniq hisob-kitob qilish uchun Azma Financega murojaat qiling. Xizmatlarimiz haqida batafsil.
Ustav kapitalini qanday kiritish mumkin?
Ustav kapitalini quyidagi shakllarda kiritish mumkin:
- Pul mablag‘lari – so‘m yoki valyutada kiritilishi mumkin.
- Mulk – ko‘chmas mulk, asbob-uskunalar, texnika.
- Nomoddiy aktivlar – patentlar, litsenziyalar.
Mol-mulkni baholash qoidalari
- 3,75 mlrd so‘mgacha – ta’sischilar qiymatni o‘zlari belgilaydilar.
- 3,75 mlrd so‘mdan ortiq – mustaqil baholash talab qilinadi.
Azma Finance kapital kiritishning optimal usulini tanlashga yordam beradi va baholashni tashkil etadi. Maslahatlar haqida batafsil.
Kiritish muddatlari
- Ro‘yxatdan o‘tgunga qadar: kamida 50% kapital kiritilishi kerak.
- Ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng: 12 oy ichida qoldiq summani kiritish lozim.
Turli sohalar uchun ustav kapitali talablari
Turizm
- Mehmonxonalar: 10 × BHM.
- Turoperatorlar: 50 × BHM.
Banklar
- 2019-yil: 100 mlrd so‘m.
- 2025-yil: 500 mlrd so‘m.
Hujjatlarni qanday to‘g‘ri rasmiylashtirish kerak?
- Nizom – MCHJ tashkil etilgandan so‘ng bir oy ichida ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim.
- Korporativ shartnomalar – notariusda tasdiqlanishi talab qilinadi (jismoniy shaxslar uchun).
Azma Finance MCHJni ro‘yxatdan o‘tkazish va hujjatlarni rasmiylashtirish bo‘yicha yordam beradi. Ro‘yxatdan o‘tish haqida batafsil.
Soliqlar va buxgalteriya xususiyatlari
- Mol-mulkni kiritish – QQSsiz (O‘zR Soliq kodeksining 198-moddasi).
- Mol-mulk solig‘i – bozor qiymati bo‘yicha hisoblanadi.
- Kapitalni ko‘paytirish – foyda solig‘isiz amalga oshiriladi.
Azma Finance sizga to‘g‘ri buxgalteriya hisobi va soliqlarni hisoblash bo‘yicha yechimlarni taqdim etadi. Buxgalteriya xizmatlari haqida.
Xulosa
2025-yilda O‘zbekistonda ustav kapitali bo‘yicha qoidalar ba’zi tarmoqlar uchun qattiqlashdi, lekin kichik biznes uchun moslashuvchan qoldi. Muvaffaqiyatli biznes yuritish uchun:
- O‘z sohangiz talablarini aniqlashtiring.
- Kapitalni o‘z vaqtida kiriting.
- Mulkni baholash uchun ekspertlarni jalb eting.
Azma Finance ustav kapitali, buxgalteriya hisobi va soliqlar bo‘yicha yordam berishga tayyor. Biz bilan bog‘laning.
